Standard postępowania logopedycznego w przypadku niewyhamowanych odruchów pierwotnych

Abstrakt

Celem artykułu jest przedstawienie zaleceń dotyczących diagnozy, planowania i prowadzenia terapii logopedycznej dzieci z niewyhamowanymi odruchami pozaorofacjalnymi. Pozaorofacjalne odruchy pierwotne to niewolicjonalne reakcje organizmu na określone bodźce, które mają fizjologiczny okres występowania w okresie prenatalnym i niemowlęcym, a następnie powinny ulec wyhamowaniu. Ich utrzymywanie się po tym czasie może zakłócać rozwój psychomotoryczny, w tym rozwój mowy. Choć odruchy te manifestują się poza przestrzenią ustno-twarzową, mogą wpływać na jej funkcjonowanie.
Na podstawie przeglądu literatury przedmiotu oraz doświadczeń badawczych i klinicznych autorki w artykule omówiono znaczenie wnikliwej diagnozy i zindywidualizowanej terapii logopedycznej w kontekście pięciu odruchów pierwotnych: ATOS, STOS, TOB, odruchu Moro i Galanta. Przedstawiono etapy logopedycznego postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w przypadku niewyhamowanych odruchów pierwotnych, z zachowaniem zasad modelu praktyki opartej na dowodach naukowych (ang. evidence-based practice – EBP).
Podkreślono konieczność interdyscyplinarnej współpracy z terapeutami odruchów, znajomości fizjologii, nieprawidłowości i konsekwencji występowania odruchów, a także uwzględniania czynników środowiskowych i rozwojowych w planowaniu oddziaływań terapeutycznych. Zaproponowany standard może stanowić punkt wyjścia do dalszych badań oraz dyskusji nad ujednoliceniem procedur postępowania w przypadku aktywnych odruchów pozaorofacjalnych.