https://www.logopedia-ptl.pl/index.php/logopedia/issue/feedLogopedia2024-12-12T17:34:35+00:00 dr Urszula Jęczeńurszula.jeczen@mail.umcs.plOpen Journal Systems<p>„<strong>Logopedia”</strong><strong> jest organem Polskiego Towarzystwa Logopedycznego, wydawanym jako rocznik nieprzerwanie od roku 1960</strong>.</p> <p>W czasopiśmie publikowane są artykuły dotyczące kultury języka i biologicznych uwarunkowań rozwoju i zaburzeń mowy.</p> <p>Opis normy języka i zaburzeń językowych obejmuje perspektywę lingwistyczną (nauki humanistyczne), psychologiczną i pedagogiczną (nauki społeczne), oraz kliniczną (nauki medyczne). Czasopismo ma charakter interdyscyplinarny.</p> <p>„Logopedia” (ISSN 0459-6935, e-ISSN 2720-3891) jest beneficjentem programu MNiSW „Wsparcie dla czasopism naukowych”.</p> <p>Logopedia jest indeksowana w :</p> <ul> <li><a href="http://bazhum.pl/bib/journal/894/">BazHUm</a></li> <li><a href="https://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-fe5b510f-c91d-4b68-82cd-d98e0bad9f31">Logopedia - CEJSH</a></li> <li><a href="https://kanalregister.hkdir.no/publiseringskanaler/erihplus/periodical/info.action?id=482343">ERIH PLUS</a></li> <li><a href="https://journals.indexcopernicus.com/search/details?jmlId=24783518&org=Logopedia,p24783518,6.html">ICI Journal Master List Index Copernicus</a></li> <li><a href="https://pbn.nauka.gov.pl/core/#/journal/view/5e6f7d55878c28514547b074/current">POL-index</a></li> <li><a href="https://doaj.org/toc/2720-3891">Logopedia – DOAJ</a></li> <li><a href="https://arianta.pl/#/czasopismo/28482">Arianta</a></li> <li><a href="https://bibliotekanauki.pl/journals/1230/issues">Biblioteka Nauki</a></li> <li><a href="https://scholar.google.com/citations?user=ygX6nUgAAAAJ&hl=pl">Logopedia - Google Scholar</a></li> </ul> <p>Ponadto, „Logopedia” jest indeksowana w katalogach Nukat i WorldCat oraz na portalu komunikacji naukowej INFONA i Researchgate <a href="https://www.researchgate.net/profile/Polskie-Towarzystwo-Logopedyczne">Polskie Towarzystwo Logopedyczne</a></p>https://www.logopedia-ptl.pl/index.php/logopedia/article/view/294Stanisław Grabias (red.), Podstawowy zasób leksykalny polszczyzny. Dla glottodydaktyki i logopedii, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach, Siedlce 2023, ss. 2632024-12-12T17:08:13+00:00Jolanta Panasiukjolanta.panasiuk@mail.umcs.pl<p>REC: Stanisław Grabias (red.), Podstawowy zasób leksykalny polszczyzny. Dla glottodydaktyki i logopedii, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach, Siedlce 2023, ss. 263</p>2024-12-12T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 Polskie Towarzystwo Logopedycznehttps://www.logopedia-ptl.pl/index.php/logopedia/article/view/296Natalia Siudzińska, Logopedyczno-lingwistyczne aspekty diagnozy i terapii dzieci z rozszczepem podniebienia, Warszawa, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2024, ss. 2282024-12-12T17:34:35+00:00Aneta Domagałaaneta.domagala@mail.umcs.pl<p>REC: Natalia Siudzińska, Logopedyczno-lingwistyczne aspekty diagnozy i terapii dzieci z rozszczepem podniebienia, Warszawa, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2024, ss. 228</p>2024-12-12T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 Polskie Towarzystwo Logopedycznehttps://www.logopedia-ptl.pl/index.php/logopedia/article/view/283Diagnoza i terapia logopedyczna dziecka przedwcześnie urodzonego (od okresu noworodkowego do adolescencji)2024-12-11T19:32:36+00:00Ewa Kapturekaptur@amu.edu.pl<p>Dzieci urodzone przedwcześnie znajdują się w grupie ryzyka dzieci, u których mogą wystąpić czynniki negatywnie oddziałujące na ich rozwój psychoruchowy, emocjonalny, społeczny. W wypadku cięższych powikłań, spowodowanych uszkodzeniami OUN, dochodzi do poważnych patologii obserwowanych już w pierwszych miesiącach życia dziecka. Często jednak następstwa wcześniactwa odczuwane są dopiero w późniejszych latach – na etapie rozwoju przedszkolnego czy szkolnego. Dlatego tak ważne jest, aby dzieci przedwcześnie urodzone były pod opieką neurologopedów już na oddziale neonatologicznym, a później miały możliwość uczęszczania na terapię do gabinetów logopedycznych.<br>W artykule zwrócono uwagę na to, kiedy warto skorzystać z pomocy logopedy. Wyjaśniono, czy wizyty mają mieć charakter konsultacyjny, czy też ciągły, w postaci regularnej terapii. Pokazano też niejednorodną grupę dzieci i młodzieży, które uczestniczyły w zajęciach logopedycznych, wskazano metody (także te wspomagające) stosowane podczas terapii oraz krótko scharakteryzowano wybrane działania logopedy w obszarze funkcji prymarnych (pobór pokarmu) i sekundarnych (mówienie).</p>2024-12-12T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 Polskie Towarzystwo Logopedycznehttps://www.logopedia-ptl.pl/index.php/logopedia/article/view/284Postępowanie logopedyczne w przypadku pacjenta o typie dolichocefalicznym2024-12-11T19:42:51+00:00Jolanta Sławekj_slawek@amu.edu.pl<p>Artykuł dotyczy charakterystyki jednego z typów morfologicznych, związanego ze wzrostem twarzoczaszki, tzw. zespołu długiej twarzy (ang. <em>long face syndrom, LFS</em>). Omówione zostały czynniki etiologiczne determinujące ten rodzaj wzrostu oraz jego najbardziej charakterystyczne cechy. W analizie typu dolichocefalicznego posłużono się nie tylko wynikami najnowszych badań w zakresie tzw. ortodoncji funkcjonalnej, ale również doświadczeniem praktycznym autorki. Zaprezentowano w związku z tym dwa przypadki kliniczne pacjentów, u których zauważono cechy tzw. zespołu długiej twarzy. Obserwację tę potwierdzają zarówno informacje z wywiadu logopedycznego, jak też dane uzyskane na podstawie diagnozy miofunkcjonalnej, związanej m.in. z oceną funkcji prymarnych, oceną napięcia mięśniowego artykulatorów oraz ich funkcji, a także oceną postawy ciała. Na podstawie przeprowadzonej diagnozy wskazano kolejne etapy postępowania logopedycznego, prowadzonego przed wdrożeniem właściwego leczenia ortodontycznego.</p>2024-12-12T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 Polskie Towarzystwo Logopedycznehttps://www.logopedia-ptl.pl/index.php/logopedia/article/view/285Analiza sprawności językowej i komunikacji społecznej dziecka z zespołem Downa – studium przypadku2024-12-11T19:52:29+00:00Urszula Adamiec-Krzyskaadamiecurszula1@gmail.com<p>Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie procesu diagnostyczno-terapeutycznego chłopca z zespołem Downa. Diagnozę logopedyczną przeprowadzono, opierając się na dwóch narzędziach: <em>Karcie Oceny Języka Dziecka Afa</em> Elżbiety Drewniak-Wołosz i Anny Paluch oraz <em>Ocenie Efektywności Porozumiewania się</em> Magdaleny Grycman. We wnioskach przedstawione zostały efekty terapii logopedycznej trwającej osiem miesięcy. Zaprezentowane wyniki badań są próbą odpowiedzi na pytanie, czy można usprawnić komunikację i sprawność językową dziecka z trisomią genu 21., a także czy prowadzone działania miały wpływ na funkcjonowanie w przedszkolu.</p>2024-12-12T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 Polskie Towarzystwo Logopedycznehttps://www.logopedia-ptl.pl/index.php/logopedia/article/view/286Wykorzystanie elementów metody Rodolfo Castillo Moralesa w terapii logopedycznej 11-letniej dziewczynki z mózgowym porażeniem dziecięcym2024-12-11T20:01:18+00:00Natalia Jurkowskanatalia.jurkowska28@gmail.comMonika Kaźmierczakmonika.kazmierczak@uni.lodz.pl<p>Celem prezentowanych badań jest określenie, w jaki sposób terapia z wykorzystaniem elementów koncepcji R. Castillo Moralesa wpływa na regulację napięcia mięśniowego, rozwój czynności prymarnych w kompleksie ustno-twarzowo-gardłowym oraz poziom umiejętności i sprawności językowo-komunikacyjnych dziecka z MPD. Niniejsza praca to studium przypadku 11-letniej<br>dziewczynki z MPD i wynikającą z niego niepełnosprawnością sprzężoną (ruchową i intelektualną). W oparciu o kartę badania logopedycznego D. Pluty-Wojciechowskiej zebrano podstawowe dane o dziecku, przeprowadzono szczegółowy wywiad, dokonano oceny warunków anatomiczno-czynnościowych, oceny oddychania w stanie spoczynku i podczas fonacji. Przy pomocy Testu Rozwoju Językowego M. Smoczyńskiej i wsp. dokonano oceny wiedzy językowej biernej i czynnej. Publikacja M. Grycman <em>Sprawdź, jak się porozumiewam</em> posłużyła ocenie umiejętności porozumiewania się dziecka ze złożonymi zaburzeniami komunikacji. W artykule scharakteryzowano mowę osób z MPD oraz terapię logopedyczną z wykorzystaniem koncepcji R.C. Moralesa. Na tym tle zaprezentowano wyniki badań własnych. Po wykorzystaniu w terapii logopedycznej elementów metody R. Castillo Moralesa u badanej dziewczynki zaobserwowano znaczną poprawę w zakresie czynności prymarnych, czasu koncentracji uwagi, motywacji do komunikacji i rozwój mowy. Wyniki badań pokazują, iż wykorzystanie elementów metody R. Castillo Moralesa w terapii logopedycznej dziecka z MPD jest zasadne i wieloaspektowo wspiera rozwój pacjenta.</p>2024-12-12T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 Polskie Towarzystwo Logopedycznehttps://www.logopedia-ptl.pl/index.php/logopedia/article/view/287Wykorzystanie MÓWika do rozwoju komunikacji werbalnej i niewerbalnej – badania własne2024-12-11T20:14:16+00:00Ewelina Zającewelina.zajac@uni.lodz.pl<p>Artykuł jest próbą syntetycznego przedstawienia badań sprawności językowych i komunikacyjnych osoby wykorzystującej program do komunikacji alternatywnej MÓWik. W artykule zaprezentowany został przypadek 13-letniego chłopca, który rozpoczął w codziennym funkcjonowaniu wykorzystywanie pomocy komunikacyjnej (AAC) w postaci MÓWika. W ramach badań własnych przeprowadzona została diagnoza zdolności komunikacyjnych i poznawczych chłopca, która została ponownie wykonana po zakończeniu semestru szkolnego, aby porównać zdolności komunikacyjne chłopca i wyciągnąć wnioski, które umiejętności najszybciej się rozwinęły.</p>2024-12-12T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 Polskie Towarzystwo Logopedycznehttps://www.logopedia-ptl.pl/index.php/logopedia/article/view/288Wykorzystanie klocków LEGO® DUPLO® w stymulacji rozwoju mowy dzieci minimalnie werbalnych2024-12-11T20:21:13+00:00Julia Golańskagolanskajulia5@gmail.comMonika Kaźmierczakmonika.kazmierczak@uni.lodz.pl<p>Głównym celem pracy jest wstępna ocena możliwości zastosowania klocków LEGO® DUPLO® jako pomocy w stymulowaniu rozwoju mowy minimalnie werbalnych pacjentów logopedycznych. Badania z użyciem klocków LEGO® DUPLO® zostały przeprowadzone w formie indywidualnej z czworgiem dzieci minimalnie werbalnych w wieku przedszkolnym. Do pozyskania danych wykorzystano wywiad niestandaryzowany z logopedą lub/i opiekunami dzieci, obserwację włączającą w trakcie kolejnych spotkań oraz analizę jakościową dokumentacji. W badaniach uwzględniono następujące obszary: budowanie i utrzymywanie pola wspólnej uwagi, praksję konstrukcyjną, spostrzeganie wzrokowe oraz wzrokowo-przestrzenne, rozumienie poleceń prostych i złożonych, zakres słownika biernego i czynnego, sekwencje wzrokowe oraz wzrokowo-słuchowe, orientację przestrzenną, naprzemienność, pamięć roboczą, lokalizację dźwięku, uwagę słuchową. Wszystkie badane dzieci podejmowały próby uczestnictwa w kolejnych działaniach oraz budowania komunikatów werbalnych: naśladowały wypowiedzi terapeutki albo produkowały własne. U każdego dziecka stopniowo następowało wygaszanie strategii unikania. Z przeprowadzonych badań wynika, że klocki LEGO® DUPLO® mogą stanowić skuteczną pomoc w stymulacji funkcji poznawczych, językowych i komunikacyjnych dzieci minimalnie werbalnych oraz są atrakcyjną formą zabawy.</p>2024-12-12T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 Polskie Towarzystwo Logopedycznehttps://www.logopedia-ptl.pl/index.php/logopedia/article/view/289O roli ćwiczeń oddechowych w ruchu w procesie pracy nad emisją głosu. Z doświadczenia leningradzkiej (petersburskiej) szkoły mowy scenicznej2024-12-11T20:32:26+00:00Magdalena Zaorskamagdalena_zaorska@wp.pl<p>Artykuł poświęcony został wielopoziomowemu procesowi doskonalenia emisji głosu aktora w leningradzkiej (petersburskiej) szkole mowy scenicznej i roli, jaką zajmują w nim ćwiczenia oddechowe w ruchu. Reforma, jaką w latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku przeprowadzili m.in. A. Kunicyn i B. Murawjow – wykładowcy Leningradzkiego Państwowego Instytutu Teatru Muzyki i Kina – zaowocowała wprowadzeniem do procesu kształcenia następujących metod: metody kompleksowego kształcenia głosu i mowy, metody pracy nad mową w ruchu, metody pośredniego wpływu na technikę głosu i dykcji oraz metody pracy nad głosem i dykcją w zabawie. Według pedagogów ww. ośrodka ważnym aspektem doskonalenia głosu aktora jawi się również wpisanie w trening emisyjny elementarnych zadań aktorskich, a także stworzenie atmosfery pracy nad głosem pełnej bezpieczeństwa, cierpliwości i wyrozumiałości względem studenta.</p>2024-12-12T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 Polskie Towarzystwo Logopedycznehttps://www.logopedia-ptl.pl/index.php/logopedia/article/view/291Niepowodzenia w terapii2024-12-11T20:52:55+00:00Zbigniew Tarkowskitarkowskizbigniew@wp.pl<p>W artykule przedstawiono rzadko podejmowaną problematykę niepowodzenia terapii, w tym logopedycznej. Opisano zjawisko mody na terapię oraz jej negatywne konsekwencje. Przeprowadzono krytyczną analizę pseudoterapii oraz szkodliwej terapii. Wykazano pozytywne aspekty prezentowania porażek terapeutycznych, podano też przykłady własnych niepowodzeń.</p>2024-12-12T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 Polskie Towarzystwo Logopedycznehttps://www.logopedia-ptl.pl/index.php/logopedia/article/view/292„Nie spotykamy się, nie kontaktujemy się”. Współpraca z nauczycielem logopedą z perspektywy rodziców uczniów z zaburzeniami wymowy2024-12-11T20:58:12+00:00Agata Trębacz-Rittera.trebacz@amu.edu.pl<p>Współpraca logopedy z rodzicami postrzegana jest jako jedno z kluczowych uwarunkowań procesu skutecznej terapii logopedycznej. W literaturze uwidacznia się dążenie do rozpoznawania uwarunkowań i zasadności współpracy międzysektorowej logopedy z innymi specjalistami, np. z ortodontą; w mniejszym stopniu współpracy z rodzicami. Zrealizowane badanie stanowi część większego projektu, którego celem była charakterystyka szkolnego funkcjonowania uczniów z utrzymującymi się zaburzeniami w realizacjach dźwięków mowy. W zbiorowym studium przypadku (n = 18) rozpoznano perspektywę rodziców na współpracę z nauczycielem logopedą, a także ich pomysły na jej poprawę. Uzyskane wyniki, choć prawdziwe wyłącznie dla zbadanej grupy przypadków uczniów kończących etap edukacji wczesnoszkolnej, nie napawają optymizmem i skłaniają do projektowania kolejnych badań eksplorujących problematykę współpracy rodziców z logopedą i jej<br>uwarunkowań, jak również projektowania wstępnych rozwiązań optymalizujących.</p>2024-12-12T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 Polskie Towarzystwo Logopedycznehttps://www.logopedia-ptl.pl/index.php/logopedia/article/view/272Logopeda superwizor. Wyzwania terminologiczne i formalno-organizacyjne2024-12-10T17:25:19+00:00Anna Solakan.cholewiak@gmail.comKrystian Machetakrystian.hartmann@uken.krakow.plMonika Średniawamonikaabaniak@gmail.comMirosław Michalikmiroslaw.michalik@up.krakow.pl<p>Superwizja jako metoda wsparcia i doskonalenia zawodowego jest szeroko znanym działaniem, docenianym szczególnie przez praktyków. Jak pokazują badania autorskie, logopedzi niemal jednogłośnie uznają, że superwizja jest potrzebna terapeutom mowy. Mimo tego brakuje w polskiej logopedii zarówno terminologicznego uporządkowania działań superwizyjnych, jak i formalno-organizacyjnych wymogów, które pozwoliłyby kształcić logopedów superwizorów.<br />W artykule podkreślono konieczność wprowadzenia regulacji formalnych dotyczących certyfikowania logopedów superwizorów, przedstawiono propozycję definicji superwizji logopedycznej opracowaną na podstawie analizy porównawczej pojęć <em>superwizji</em> i <em>interwizji</em> oraz zaprezentowano wyniki badań autorskich dotyczących superwizji w logopedii.</p>2024-12-12T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 Polskie Towarzystwo Logopedycznehttps://www.logopedia-ptl.pl/index.php/logopedia/article/view/273Narracja w zespole Williamsa2024-12-10T19:09:28+00:00Angelika Kopećangelikakopec02@gmail.com<p>Artykuł porusza problematykę narracji w zespole Williamsa. Podjęto w nim próbę odpowiedzi na następujące pytanie: „Czy grupa osób podobnych do siebie pod względem fizycznym, za sprawą delecji fragmentu chromosomu, wykazuje również podobieństwa pod względem narracji, a więc realizacji wysoce osobistego procesu?” oraz określenia specyfiki tekstów narracyjnych tworzonych przez osoby z zespołem Williamsa. W tym celu dokonano charakterystyki omawianego zespołu, przybliżono pojęcie narracji, a także omówiono jej poszczególne komponenty. Następnie zaprezentowana została metodologia badań przeprowadzonych na grupie dziesięciu osób z zespołem Williamsa. Badanie polegało na stworzeniu tekstów narracyjnych o typie opowiadania na podstawie dwóch krótkometrażowych produkcji animowanych. Kolejno przedstawiono syntezę analizy materiału empirycznego oraz jej wyniki.</p>2024-12-12T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 Polskie Towarzystwo Logopedycznehttps://www.logopedia-ptl.pl/index.php/logopedia/article/view/274Mowa i komunikacja społeczna małych dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu – perspektywa rozwojowa2024-12-11T17:14:44+00:00Barbara Winczurabarbara.winczura@uwr.edu.pl<p>Autyzm jest zjawiskiem neurozwojowym, cechującym się różnym poziomem zakłóceń lub zaburzeń w wielu obszarach rozwojowych. Zmieniająca się wiedza neurobiologiczna i kliniczna pozwala coraz lepiej zrozumieć proces rozwoju autyzmu oraz obserwować jego objawy u coraz młodszych dzieci. Rozwój języka, jak i sama umiejętność komunikowania się w autyzmie mogą objawiać się na wiele sposobów i uzależnione są od wieku życia, stopnia nasilenia cech autystycznych, deficytów poznawczych, poziomu intelektualnego oraz zaburzeń współwystępujących. W zależności od głębokości zaburzenia dzieci posiadają różny poziom możliwości rozwinięcia mowy w sposób naturalny. Trudności w komunikowaniu się obejmują zarówno komunikację werbalną, jak i niewerbalną, w tym gesty, intonację, melodię, rytm wypowiedzi, ekspresję mimiczną i postawę ciała, które decydują o efektywnym porozumiewaniu się w określonym kontekście społecznym. Rozwój mowy i komunikacji dzieci zagrożonych autyzmem i z diagnozą autyzmu należy uznać za wysoce nieharmonijny, zróżnicowany i mający indywidualny przebieg rozwoju. Zaburzenia w rozwoju mowy małych dzieci z autyzmem są jednym z najlepszych prognostyków dalszego przebiegu rozwoju dziecka. Im wcześniej i im lepiej rozwija się mowa, tym lepsze są prognozy rozwojowe dziecka.</p>2024-12-12T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 Polskie Towarzystwo Logopedycznehttps://www.logopedia-ptl.pl/index.php/logopedia/article/view/275Zachowania językowe a przetwarzanie słuchowe osób z autyzmem2024-12-11T17:37:17+00:00Adrianna Urban-Rafałekadrianna.urban-rafalek@uws.edu.pl<p>Artykuł stanowi syntetyczną prezentację przeprowadzonych badań w ramach przygotowywania rozprawy doktorskiej. Zaprezentowano badane zjawiska z perspektywy dwuczynności determinujących język i zachowania językowe. Neurobiologia wprowadziła do refleksji nad człowiekiem pojęcie przetwarzania słuchowego. Opisuje ono ścieżki i sposoby reagowania organizmu ludzkiego na dźwięk. Wiadomo, że przetwarzanie słuchowe ma zasadniczy wpływ na interioryzację języka. Badania prezentują odpowiedź na pytania, jak procesy przetwarzania słuchowego kształtują się u osób z diagnozowanym autyzmem oraz czy ewentualne niedostatki tego przetwarzania pozwalają objaśnić trudności komunikacyjne w autyzmie. Niniejszy tekst prezentuje dwa zasadnicze aspekty zachowań językowych: przetwarzania słuchowego i jego roli w kształtowaniu języka oraz spójności wypowiedzi budowanych przez osoby z autyzmem. Klamrą łączącą obydwa problemy stanowiło przekonanie, że proces i stan przetwarzania słuchowego wyznaczają system językowy oraz to, że zaburzenia ze spektrum autyzmu upośledzają proces opanowania języka oraz wpływają na rozumienie wypowiedzi, bowiem problemy ze spójnością warunkują rozumienie<br>tekstu. Zastawiono czynności przetwarzania słuchowego ze sprawnością w rozumieniu pytań, które uważa się za podstawowy komponent umiejętności interakcyjnych.</p>2024-12-12T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 Polskie Towarzystwo Logopedycznehttps://www.logopedia-ptl.pl/index.php/logopedia/article/view/276Funkcje wypowiedzi realizowane przez dzieci w spektrum autyzmu – badania własne2024-12-11T17:48:50+00:00Łukasz Majlukasz.maj@mail.umcs.pl<p>Rozprawa jest poświęcona realizacji wypowiedzi przez dzieci w spektrum autyzmu z zespołem Aspergera. Artykuł porusza problematykę funkcji, jaką pełnią akty mowy ze względu na cel wypowiedzi. Realizacja intencji może być wyrażona poprzez funkcję informacyjną, działania, emocjonalną oraz modalną. W niniejszej pracy zostały poruszone zagadnienia współczesnych kryteriów spektrum autyzmu w tym zespołu Aspergera. Ponadto w części teoretycznej przywołano opis możliwego patomechanizmu spektrum autyzmu oraz najczęściej opisywane objawy zespołu Aspergera w sferze sprawności językowych i komunikacyjnych. W części poświęconej metodologii przywołana została socjolingwistyczna koncepcja interakcji Stanisława Grabiasa, w której autor wyodrębnia funkcje wypowiedzi przy uwzględnieniu jej celu. Określony został cel badań oraz pytania i hipotezy badawcze. Następnie zaprezentowane zostały wyniki badań własnych, które przeprowadzone były wśród dzieci z diagnozą zespołu Aspergera. Analiza materiału uwzględnia przykłady wypowiedzi wraz z przypisaną im funkcją oraz wyniki ilościowe, pokazujące, która z funkcji jest realizowana najczęściej, a która najrzadziej. Na podstawie wyników wysunięto i zaprezentowano możliwe wnioski.</p>2024-12-12T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 Polskie Towarzystwo Logopedycznehttps://www.logopedia-ptl.pl/index.php/logopedia/article/view/277Domowy język migowy jako alternatywa dla dwujęzyczności migowo-mówionej dzieci niesłyszących wychowujących się w słyszących rodzinach2024-12-11T17:59:16+00:00Katarzyna Niezręckakatarzyna.niezrecka97@gmail.com<p>Dwujęzyczność migowo-mówiona dzieci z wadami słuchu wzbudza wiele wątpliwości wśród słyszących rodziców, którym przyszło skonfrontować się z głuchotą swoich dzieci. Choć badania wskazują, że równoczesne uruchamianie kanału pozawerbalnego i mówionego przynosi wiele korzyści dla rozwoju umiejętności komunikacyjnych, to w rodzinach słyszących jej obecność nie jest oczywista (Ostrowska-Hązła 2021). Użycie kodu migowego nie oznacza, że w terapii należy całkowicie zrezygnować z mowy fonicznej na rzecz języka migowego. Wciąż jednak można usłyszeć o jego negatywnym wpływie na rozwój językowy dzieci z wadami słuchu (Jakoniuk-Diallo, Rożek 2021).<br />W artykule omawiam zjawisko bilingwizmu migowo-mówionego u niesłyszących dzieci, wychowujących się w słyszących rodzinach, w których stosuje się tak zwany „domowy język migowy”. „Domowy język migowy” rozumiany jest jako zbiór podstawowych znaków migowych, stosowanych w środowisku domowym pacjenta, opartych na daktylografii. System ten może okazać się pomocny w początkowych etapach życia niesłyszącego dziecka oraz stanowić podstawę do rozwoju dwujęzyczności migowo-mówionej o charakterze sekwencyjnym.</p>2024-12-12T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 Polskie Towarzystwo Logopedycznehttps://www.logopedia-ptl.pl/index.php/logopedia/article/view/278Emocje a opóźnienie w rozwoju mowy2024-12-11T18:10:17+00:00Zbigniew Tarkowskitarkowskizbigniew@wp.pl<p>W artykule przedstawiono rzadko wskazywane związki zachodzące między rozwojem emocjonalnym a językowym. Dokonano przeglądu badań nad rozwojem emocjonalnym dzieci z samoistnym / prostym opóźnionym rozwojem mowy (SLI, DLD). Wykazano zależność między przywiązaniem, chorobą sierocą a rozwojem mowy. Ujawniono negatywny wpływ na rozwój językowy i komunikacyjny dziecka matki nadopiekuńczej, lękliwej, narcystycznej, agresywnej i małomównej.</p>2024-12-12T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 Polskie Towarzystwo Logopedycznehttps://www.logopedia-ptl.pl/index.php/logopedia/article/view/279Głoska [r] w obrazie ultrasonograficznym. Próba oceny podparcia językowego2024-12-11T18:24:14+00:00Monika Łuszczukmonika.luszczuk@mail.umcs.pl<p>Opisane w niniejszym artykule badanie dotyczyło oceny instrumentalnej położenia języka w trakcie wymawiania [r]. Uczestnikami były osoby polskojęzyczne posługujące się wymową prawidłową.<br>W ocenie skoncentrowano się na tylnej części języka, która zazwyczaj nie jest w centrum uwagi. Zapewne ze względu na to, że to ruchy przedniej części języka odpowiadają za charakterystyczne cechy systemu językowego, jakim posługuje się mówca. Skoncentrowano się na obrazowaniu narządu w płaszczyźnie koronalnej, a nie jak ma to miejsce zazwyczaj w płaszczyźnie strzałkowej.<br>Wyniki badań potwierdzają istnienie zjawisk, które są opisywane dla innych języków. Doniesienia na ten temat wskazywano już w polskiej literaturze przedmiotu. Badania z użyciem ultrasonografu mogą poszerzać perspektywę dla badań języka polskiego.</p>2024-12-12T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 Polskie Towarzystwo Logopedycznehttps://www.logopedia-ptl.pl/index.php/logopedia/article/view/281Wiedza na temat zaburzeń mowy wśród studentów logopedii z audiologią, pedagogiki specjalnej oraz administracji2024-12-11T19:16:54+00:00Karolina Kliś-Hunekkarolina.klis959@gmail.com<p>Celem niniejszego artykułu była próba oceny poziomu wiedzy na temat wybranych zaburzeń mowy wśród studentów ostatniego roku studiów II stopnia na kierunkach: logopedia z audiologią, pedagogika specjalna oraz administracja. W artykule zostały przedstawione wybrane typologie zaburzeń mowy. Na potrzeby niniejszej pracy szerzej zostały omówione cztery zaburzenia: afazja, dyslalia, dyzartria oraz jąkanie. Badania zostały przeprowadzone za pośrednictwem internetowej ankiety, w której studenci odpowiadali na pytania dotyczące wybranych zaburzeń mowy, ich przyczyn oraz objawów. W badaniach wzięło udział łącznie 86 studentów, głównie z lubelskich uczelni.<br>Na podstawie uzyskanych wyników stwierdza się, że wiedza studentów logopedii z audiologią plasuje się na wysokim poziomie. Natomiast wiedza studentów pedagogiki specjalnej koreluje na poziomie zbliżonym do studentów administracji. Studenci logopedii z audiologią oraz administracji ocenili swoją wiedzę zgodnie z poziomem zaprezentowanym podczas badań, natomiast studenci pedagogiki specjalnej zakładali posiadanie wyższej wiedzy na temat zaburzeń mowy niż ten, który zaprezentowali podczas badań.</p>2024-12-12T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 Polskie Towarzystwo Logopedyczne